پایگاه خبری رادیو ملی آمریکا طی گزارشی ادعایی در مورد مبادله ریال ایران با دلار آمریکا در بازار افغانستان نوشت: هر روز مقادیر زیادی ریال، پول ملی ایران در غرب افغانستان به دلار تبدیل میشود و به ایران بر میگردد. ممکن است تحریمها علیه ایران وجود داشته باشد، اما در ایالتهای هم مرز افغانستان با ایران، مبادلات تجاری و پولشویی از رونق خاصی برخوردارند.
بر اساس این گزارش شهر هرات در غرب افغانستان به قطب مبادله ریال با دلار تبدیل شده است. مبادله کنندگان ریال در حالی که بستههای اسکناس به دست دارند به صرافیها هجوم میبرند. بخش عمدهای از این پولها توسط کارگران افغانیا که در ایران زندگی میکنند به هرات آورده میشوند. در حال هر 10 میلیون ریال اسکناس ایرانی با 400 دلار آمریکا مبادله میشود.
عبدالله دشتی، رئیس اتحادیه صرافان هرات میگوید برخی از افغانها از تحریمها به عنوان فرصتی برای کسب سود استفاده میکنند و به ایرانیها کمک میکنند ریالهایشان را به دلار تبدیل کنند. دلار آمریکا در افغانستان دومین پول رایج کشور محسوب میشود. دشتی میافزاید، ایرانیها خودشان به هرات نمیآیند. آنها از واسطههای افغان برای این کار استفاده میکنند.
ایرانیها اغلب پول را با استفاده از سیستم غیر رسمی حواله تعویض میکنند. در این روش مبادله به صورت فیزیکی انجام نمیگیرد، بلکه اشخاص متعهد میشوند که بدهی آنها بعدا توسط شخص ثالث و یا بانک تسویه شود.
اما نظری یکی از تعویض کنندگان ارز میگوید اخیرا ایرانیها پول را به صورت مستقیم از طریق مرزهای اصلی ارسال میکنند.
نظری همچنین میگوید، تاکسیهای ایرانی ریال را به افغانستان منتقل و در مقابل دلار به ایران بر میگردانند. به گفته وی، ماموران مرزی با دریافت مبلغی پول این مبادلات را نادیده میگیرند.
نظری افزود در نتیجه سختگیریها، اکنون دلار بیشتری در هرات موجود است. وی افزود، ایرانیها همواره روشهایی را برای دور زدن محدودیتهای مبادله ارز پیدا میکنند.
وی ادعا کرد که ایران درخواست کرده که پول سوخت و سایر محصولات صادراتیاش به افغانستان به دلار پرداخت شود.
دشتی رئیس اتحادیه صرافان هرات نیز در ادامه اظهار داشت، از هر 5 نفر یک نفر در هرات در اقدامات مبادله ارز با ایرانیها همکاری دارد.
برخی از تعویض کنندگان ارز میگویند، میزان تعویض ریال با دلار در این ماه بسیار افزایش یافته به نحوی که موجب کمبود دلار در بازار ارز هرات شده است.
داوود صباح، فرماندار هرات این موضوع را که پولشویی به مشکلی بزرگ در ایالت تحت اداره وی تبدیل شده، رد میکند. وی میگوید، اگر پول به صورت غیر قانونی وارد میشود، مشکل از عدم کنترل کافی در مرزهاست.
صباح میافزاید: «فاصله بین ما و پستهای بازرسی مرزی 12 تا 15 کیلومتر است، بنابراین اگر هر چیزی وارد کشور شود، چه پول و چه مواد مخدر این امکان پذیر است... ورود غیر قانونی پول با تاکسی از مرز؟ این کاملا غیر ممکن است.»
یک مقام آمریکایی که نخواست نامش فاش شود، در این باره گفت: دولت آمریکا در حال مذاکره با مقامات افغان در خصوص اقدامات پولشویی و سایر تخلفات اقتصادی است. بر اساس گزارش فارس، این مقام آمریکایی گفتگوها را «پیچیده اما مسالمت آمیز» توصیف کرده است.
یک مقام وزارت خزانه داری آمریکا اوایل این ماه با سفر به کابل، مجازاتهای آمریکا در مورد نقض کنندگان تحریمها علیه ایران را تشریح کرد.
مقامات افغان به تعویض کنندگان ارز هشدار دادهاند در صورتی که اثبات شود تحریمها علیه ایران را نقض کردهاند، حسابهای آنها را خواهند بست و پولهایشان را مصادره خواهند کرد.
نجیب الله اختری، رئیس اتحادیه صرافان افغانستان در کابل گفت: دولت افغانستان باید با تنظیم مقررات مناسب بانکی به توقف اقدامات پولشویی کمک کند.